Jak prawidłowo użytkować akumulatorki niklowo-wodorkowe?

Problem nr 1: Użycie akumulatorków od razu po wyjęciu z opakowania

Akumulatorki Ni-MH zdecydowanie zalecamy naładować do pełna przed pierwszym użyciem.

Co prawda większość akumulatorków jest opisywana jako gotowa do użycia (Ready to Use). Musimy być jednak świadomi, że żaden akumulator nie będzie fabrycznie w 100% naładowany. Najpojemniejsze akumulatorki nie przekraczają zwykle 50% fabrycznego naładowania, a nawet markowe akumulatorki o niewielkiej pojemności oferują ok. 70-80% wstępnego naładowania.

Dodatkowo zdarzają się komplety nierówne i niektóre ogniwa mogą być naładowane fabrycznie w różnym stopniu. W przypadku użycia nierównego kompletu w naszym urządzeniu potęgujemy późniejsze negatywne następstwa:

• urządzenie działa dużo krócej,
• ryzykujemy zbyt głębokim rozładowaniem najsłabszych ogniw z kompletu,
• najsłabszy z akumulatorów, pomimo że pierwotnie był sprawny technicznie, może już nigdy nie osiągnąć pełnych, nominalnych parametrów.

Problem nr 2: Używanie najniższych prądów ładowania

Jeżeli mamy możliwość, to unikajmy ładowarek z niskim prądem ładowania, gdzie skutkiem są czasy ładowania przekraczające 5-6h.

Większość użytkowników jest nadal przeświadczona, że im niższy prąd ładowania tym lepiej dla akumulatorka. Ta teza nie jest zupełnie błędna, jednak tutaj kluczową rolę pełni zastosowana ładowarka. Niskim prądem rzędu 100-300 mA możemy niemal bezkarnie ładować wszystkie akumulatorki AA/AAA pod warunkiem, gdy dodatkowo kontrolujemy czas ładowania i ładujemy akumulatorki, które były uprzednio całkowicie rozładowane.

Jeżeli dysponujemy ładowarką automatyczną wówczas prąd ładowania nie może być zbyt niski - przy niskim prądzie ładowania, z uwagi na charakterystykę przebiegu napięcia akumulatorków Ni-MH nie sposób w sposób precyzyjny określić automatycznie moment pełnego naładowania akumulatorka. W takich sytuacjach nawet najlepsza ładowarka może mieć problemy. Przy zbyt niskim prądzie w ładowarce automatycznej (a takim będzie wartość 200-300 mA dla większości obecnie produkowanych akumulatorków) regularnie dochodzi do niepełnego naładowania, lub istotnego przeładowania akumulatorków.

Problem nr 3: Dodatkowe rozładowanie akumulatorka w ładowarce przed każdym kolejnym ładowaniem

To absolutnie zły nawyk, którego powinniśmy się wystrzegać w przypadku akumulatorków Ni-MH.

Opisywaliśmy tą kwestię już wcześniej dość obszernie - link. Najważniejszym argumentem niech będzie fakt (potwierdzony na podstawie oficjalnych testów akumulatorków Eneloop), że akumulator każdorazowo całkowicie rozładowywany wykazuje ok. 4-krotnie niższą żywotność niż akumulator rozładowywany do poziomu ok. 50%. To oznacza, że akumulator, który nie byłby każdorazowo całkowicie rozładowywany może oddać nawet o 100% więcej energii podczas okresu swojej eksploatacji. Żywotność akumulatorków spada o kolejne 50% jeżeli regularnie doprowadzamy do ich rozładowywania poniżej bezpiecznego napięcia 1,0V.

W przypadku akumulatorków Ni-MH nie warto się bać efektu pamięci, czy efektu leniwej baterii. Nawet jeżeli taki efekt wystąpi, będzie mniej problematyczny jak skutki syntetycznego, nadmiarowego zużycia akumulatorków poprzez ich dodatkowe rozładowywanie w ładowarce.

Problem nr 4: Błędne (zbyt niskie) pomiary pojemności nowego akumulatorka. Pomiar i interpretacja pojemności akumulatorka w trybie ładowania

Nie zawsze zbyt niski wynik zwracany przez ładowarkę będzie świadczył o wadzie akumulatorka.

Akumulatorki Ni-MH wymagają przynajmniej kilku cykli ładowania aby się prawidłowo uformować. Nie spodziewajmy się każdorazowo pełnej wydajności akumulatorka już po 1-3 doładowaniach. Pojemność podczas pierwszych kilkunastu cykli ładowania na dobrej jakości ogniwie cały czas delikatnie wzrasta. Dodatkowo taki akumulator wraz z kolejnymi cyklami ładowania kształtuje swoją docelową charakterystykę napięcia. Przykładowo typowe jest niższe osiągane maksymalne napięcie (nawet o 0,05V) dla zupełnie nowych, nieuformowanych akumulatorków.

Innym błędem jest szacowanie pojemności nowego ogniwa na podstawie wartości mAh użytej do naładowania takiego akumulatorka. Akumulator Ni-MH w zależności od sytuacji może każdorazowo podczas próby ładowania przyjąć od ok. 100 mAh do nawet wielokrotności swojej nominalnej pojemności - nie musi to mieć nic wspólnego z jego faktyczną pojemnością.

Problem nr 5: Problemy z ładowaniem nowych akumulatorków lub takich, które długo nie były doładowywane. Przeładowanie, przegrzanie, niedoładowanie akumulatorków

W przypadku pierwszych cykli ładowania niektóre akumulatorki wymagają szczególnej uwagi.

Nowe akumulatorki, podobnie jak takie, których długo nie umieszczaliśmy w ładowarce bywają chimeryczne podczas pierwszych prób ładowania.

Nawet jak odpowiednio dobierzemy prąd ładowania, zdarza się, że albo ładowarka wyłącza ładowanie przedwcześnie, albo doprowadza do przeładowania/ znacznego nagrzania się takich akumulatorków. W przypadku zupełnie nowych akumulatorków starajmy się nadzorować proces ładowania - kontrolując jego czas i temperaturę ogniw. Gdy akumulatorki stają się bardzo ciepłe (gdzie trudno nam utrzymać palec na ogniwie) przerwijmy proces ładowania.

Problem nr 6: Wybór najpojemniejszych akumulatorków do wszystkich urządzeń

Nie zawsze akumulator o najwyższej pojemności będzie odpowiedni dla naszego zastosowania.

Wartość pojemności wyrażona w mAh jest często głównym kryterium wyboru zasilania dla naszych urządzeń. Wyższa pojemność mAh oznacza przecież dłuższy czas działania - czy jednak na pewno?

Akumulatorki o najwyższych pojemnościach jak 2500 mAh dla AA, czy 1000 mAh dla AAA są konstrukcjami mocno wysilonymi i jednocześnie bardzo zaawansowanymi technologicznie. Mają wysoką pojemność, która jest bardzo bliska maksymalnemu, technologicznemu ograniczeniu dla technologii Ni-MH. Zwykle takie akumulatorki charakteryzuje też niska rezystancja i wysoka wydajność prądowa.

Problem nr 7: Stosowanie akumulatorków jako bezpośredni zamiennik baterii jednorazowych we wszystkich urządzeniach

W wielu urządzeniach stosowanie akumulatorków nie niesie za sobą praktycznie żadnych korzyści, ani ekonomicznych, ani ekologicznych.

Zwolennicy stosowania akumulatorków zamiast baterii jednorazowych bardzo często jako główny argument podają dłuższy czas działania akumulatorków oraz względy ekologiczne. Jednak oba argumenty nie zawsze mają potwierdzenie w praktyce. Nie zawsze akumulatorki zadziałają optymalnie i dłużej w danym urządzeniu. Ślad węglowy wytworzenia akumulatorka Ni-MH jest kilkukrotnie wyższy jak typowej baterii alkalicznej. Zupełnie mija się z celem instalowanie akumulatorków (a szczególnie tych najpojemniejszych) w urządzeniach, które nie wymagają wymiany baterii przez rok czy dłużej.

Po 2-3 latach eksploatacji (niezależnie od jej charakteru) niemal wszystkie najpojemniejsze akumulatorki Ni-MH okazują się bardzo niepewne i mało przewidywalne.

Problem nr 8: Posiadana ładowarka wymaga ładowania akumulatorków parami

To mocne uproszczenie i w mojej ocenie błąd projektowy niektórych ładowarek - jeżeli nadal z takiej ładowarki korzystamy, powinniśmy rozważyć jej wymianę na taką z odpowiednio wysokim prądem ładowania i niezależnymi kanałami ładowania.

Nadal na rynku dostępne są modele ładowarek, które wymagają instalowania akumulatorków w parach. Takich ładowarek należy unikać, gdyż zazwyczaj nie dysponujemy równymi akumulatorkami, o dokładnie takim samym stopniu naładowania/rozładowania i zainstalowanie nierównej pary w takiej ładowarce zawsze będzie skutkować nieoptymalnym naładowaniem. W dłuższej perspektywie będzie to oznaczało znaczne obniżenie żywotności naszych ogniw.

Dodatkowo często takie ładowarki dysponują bardzo niskimi prądami ładowania, przez co ocena ich pełnego naładowania jest jeszcze trudniejsza (zgodnie z p. 2).

Problem nr 9: Używanie różnych akumulatorków w jednym urządzeniu

Unikajmy tego jeżeli zależy nam na żywotności akumulatorków.

Instalowanie w komplecie różnych akumulatorków lub nierównych o różnym stopniu naładowania skutkuje najczęściej zbyt głębokim rozładowaniem najsłabszego z ogniw i znacznie skróconym czasem działania całego urządzenia. W efekcie ten skrajnie rozładowywany akumulator będzie w takich sytuacjach niepotrzebnie, trwale niszczony - podobnie jak opisywaliśmy to w p.1.